بررسی خاصیت ضد هرپس سیمپلکس ویروسی یک گیاه بومی ایران (avicennia marina) در شرایط in vitro

گیاه حرا (avicenina marina) از خانواده آکانتاسه یکی از گیاهان دارویی است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می روید. در ایران این گیاه در حاشیه خلیج فارس یافت می شود. گیاه حرا بطور گسترده ای در طب سنتی برای درمان زخم، آبله و روماتیسم استفاده می شده است. اثرات ضد ویروسی گیاه حرا بر روی ویروس هپاتیت b، انسفالومیوکاردیت و ویروس پولیو میلیت گزارش شده است. در این پژوهش اثر ضد ویروسی عصاره های مختلف برگ گیاه حرا روی hsv-1 بررسی گردید. برگ گیاه حرا در فروردین ماه سال 1388 از جزیره قشم جمع آوری شد. برگ ها پس از شستشو با آب در دمای اتاق خشک گردیده و آسیاب شدند. پودر برگ ها با متانول، اتانول، آب کلروفرم و هگزان در دمای اتاق به مدت سه روز بر روی شیکر و با سه بار تکرار عصاره گیری شدند. اثر ضد hsv-1عصاره های گوناگون توسط آزمون کاهش پلاک ارزیابی شد. عصاره متانولی با کروماتوگرافی ستونی روی سیلیکاژل خالص سازی شده و اثر ضد ویروسی فراکشن های حاصل بررسی گردید. به منظور تعیین اثر سمیت سلولی عصاره های گوناگون و فراکشن های عصاره ی متانولی روی سلول های vero از آزمون xtt استفاده گردید. جهت بررسی اثر مهارکنندگی فراکشن فعال عصاره ی متانولی روی مراحل تکثیر hsv-1 آزمون کاهش پلاک زمان بندی شده (آزمون زمان افزایش) به کار برده شد. در این آزمون یک غلظت از فراکشن فعال در زمان های مختلف قبل،در حین وبعد از آلوده سازی با hsv-1 به سلول های کشت داده شده افزوده گردید. به منظور تایید نتایج حاصل از آزمون زمان افزایش میزان dna ویروسی در گروه های تیمار شده با فراکشن فعال در زمان های مختلف آلوده سازی با ویروس با روش flash-pcr سنجیده شد. ماهیت فراکشن فعال عصاره ی متانولی با بررسی های فیتوشیمیایی تعیین شد. نتایج نشان داد که عصاره ی متانولی برگ گیاه حرا با µg/ml80 = ic50 اثر ضد ویروسی بالاتری نسبت به دیگر عصاره ها دارد. از سوی دیگر عصاره ی متانولی با µg/ml200 < cc50 اثر سمیت سلولی بسیار کمتری نسبت به دیگر عصاره ها (به جز عصاره ی آبی) بر روی سلول های vero داشت. فراکشن فعال عصاره ی متانولی با 14/57 < ti و 66/106 = si پتانسیل ضد ویروسی بسیار بالایی بر hsv-1 نشان داد. تیمار سلول ها با این فراکشن در زمان های قبل و بعد از آلوده سازی با hsv-1 نشان داد که ترکیب ویا ترکیبات موثر موجود در این فراکشن احتمالاً مراحل اولیه چرخه تکثیر ویروس شامل اتصال، ورود، انتقال dna ویروسی به هسته و مرحله فوری اولیه را مهار می کند. نتایج بررسی فیتوشیمیایی نشان داد که ترکیب فعال عصاره ی متانولی گیاه حرا فلاونوئید است.